Europejska Noc Muzeów - Warszawa 2015

NOTA POSTBADAWCZA

W sobotni wieczór oraz noc 16 maja 2015 r. Zespół Pracowni Badawczej Polskiego Pomiaru Postaw i Wartości przeprowadził kolejne badanie empiryczne mające na celu uchwycenie charakterystyk uczestników warszawskiej edycji Europejskiej Nocy Muzeów 2015. Jest to już trzecie badanie PPPiW dotyczące całościowego ujęcia tematyki uczestnictwa w kulturze. Podobnie jak w latach ubiegłych, w badaniu uczestniczyli studenci Instytutu Socjologii UKSW, którzy mieli dzięki temu możliwość doskonalenia swojej praktyki empirycznego zbierania danych. Warto w tym miejscu przypomnieć o publikacjach książkowych z serii PPPiW, które dotyczyły poprzednich badań i były inspiracją do kolejnego zmierzenia się z tematyką kulturalną w Warszawie.

Liczebność próby badawczej wyniosła N=1102 osób. Wśród respondentów najwięcej było osób w wieku 19-24 a następnie 50+. Dane te pokazują zainteresowanie poszczególnych kategorii wiekowych uczestnictwem w kulturze. Zróżnicowanie pod względem wieku pokazuje wyraźnie, jak dużo czasu wolnego poszczególne kategorie mają na kontemplację tematyki kulturalnej. Najmłodsi ankietowani, a także osoby w wieku poprodukcyjnym, nie są obciążone w pełnym wymiarze pracą zawodową oraz obowiązkami rodzinnymi, wynikającymi np. z rodzicielstwa, więc nie dziwi tutaj ich większe ilościowo uczestnictwo w tym wydarzeniu.  

W Europejskiej Nocy Muzeów w Warszawie 2015 uczestniczyło statystycznie więcej kobiet (59,7%) niż mężczyzn (40,3%), blisko co druga osoba to kawaler bądź panna. Na podstawie tego zróżnicowania dostrzec można zainteresowanie wydarzeniami kulturalnymi, jakie przejawiają osoby stanu wolnego. Warto tutaj przypomnieć, że uczestnictwo w kulturze wielkomiejskiej związane jest ze zjawiskiem singlizmu, czyli życiem w pojedynkę, skoncentrowanym na osobistym rozwoju, bez zakładania rodziny.

Wśród badanych dominowały osoby z wykształceniem średnim, potem z wyższym magisterskim (humanistycznym), co również pokazuje pewne preferencje spędzania czasu wolnego i zainteresowań.  Warto zaznaczyć, że ankietowani w 2/3 deklarowali się jako  mieszkańcy Warszawy. W próbie badawczej wyróżniali się również pracujący zawodowo oraz młodzież szkolna i akademicka. Generalnie można powiedzieć, że badanie ujawniło dążenie warszawiaków do poznawania kultury, jej materialnych korelatów. Stolica, jako miasto akademickie, które przyciąga młodzież z całego kraju, jest pod tym względem bogata w doświadczenia organizacji różnych przedsięwzięć właśnie z dziedziny kultury czy sztuki.  

Na pytanie: „Skąd czerpie Pan/i informacje na temat oferty instytucji kulturalnych biorących udział w Nocy Muzeów?” uczestnicy badania odpowiedzieli następująco: Internet – 86%, plakaty, afisze, ulotki  – 47% oraz rodzina, znajomi – 49,6%. Wyniki te pokazują, że sieć wirtualna jest tym miejscem, w którym najczęściej poszukuje się informacji na temat ważnych wydarzeń, w których respondenci chcą uczestniczyć. Dodatkowo potwierdzają się teoretyczne rozważania o prymacie sieciowości we współczesnych społeczeństwach wielkomiejskich.

Aż 40% respondentów przyznało, że pierwszy raz uczestniczy w akcji Nocy Muzeów. Takie wskazanie może być rezultatem pomyślnych zabiegów promocyjnych władz miasta, które powodują, że inicjatywa nocnego zwiedzania przyciąga coraz więcej chętnych, nawet tych, którzy na co dzień nie partycypują w kontemplacji kultury i sztuki. Europejska Noc Muzeów w Warszawie jest także wydarzeniem, które powoduje pewien rodzaj wspólnotowości i zacieśnianie się kręgów afiliacyjnych – 52,3% ankietowanych udzieliło odpowiedzi, że w tym wydarzeniu uczestniczą w sposób zbiorowy, a nie jednostkowy – z przyjaciółmi bądź znajomymi. Atrakcyjność oferty ENM2015 została przez przytłaczającą większość respondentów (86%) oceniona bardzo dobrze bądź dobrze. Zatem można uznać, że udało się zaspokoić wymagania i gusty mieszkańców stolicy. Warto dodać, że funkcjonowanie komunikacji publicznej również zostało ocenione wysoko – oceny bardzo dobre lub dobre wskazało 56,3% ogółu ankietowanych.  

Z pozostałych wartych odnotowania faktów empirycznych wynika, że warszawiacy częściej chodzą do kina niż do teatru, deklarują średni poziom wiedzy w zakresie malarstwa. Co ciekawe, stosunkowo mało respondentów (21,5%) określa swój poziom wiedzy w zakresie muzyki poważnej jako dobry, lub bardzo dobry. Znacznie więcej ogółu ankietowanych przypisuje sobie posiadanie dobrego lub bardzo dobrego poziomu wiedzy w dziedzinie muzyki rozrywkowej – 58,4%. Udzielane odpowiedzi wskazują, że preferencje warszawiaków koncentrują się raczej wokół kultury popularnej i masowej niż jej elitarnej odmiany, która wymaga znacznie więcej zaangażowania oraz posiadanego kapitału wiedzy. Zastanawiające jest, że tylko 5% badanych przynależy do towarzystw krzewiących kulturę. Tak samo ciekawić może fakt, że aż 81% respondentów uznało, że graffiti jest formą sztuki. Chociaż akurat w tym przypadku widoczne jest swoiste oswojenie z tą formą wyrazu artystycznego, jako że warszawskie środowisko metropolitalne nasycone jest graffiti o różnych formach i wymowie.     

Uzyskane wyniki świadczą o stale rosnącym potencjale wydarzeń kulturalnych organizowanych pod nazwą Nocy Muzeów. Wyraźnie widać, że warszawiacy przyjęli ten rodzaj uczestnictwa w kulturze i ogólnie aprobują całą akcję jako ciekawą i cenną z punktu widzenia walorów poznawczych. Również aranżacja tego wydarzenia przez władze municypalne została oceniona wysoko.