Europejska Noc Muzeów - Warszawa 2013

NOTA POSTBADAWCZA

Międzykatedralny Zespół Badawczy Instytutu Socjologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w dniach 18/19 czerwca 2013 roku zrealizował badanie serii Polski Pomiar Postaw i Wartości (Europejska Noc Muzeów 2013). Badanie przeprowadzono na reprezentacyjnej próbie osób w kategoriach wiekowych powyżej 15 roku życia (N = 1296 respondentów zróżnicowanych pod względem wieku, płci, wykształcenia, sytuacji społeczno-zawodowej, dochodu). Badaniem objęto 16 muzeów. Celem badania było zdobycie aktualnych danych statystyczno-socjologicznych dotyczących profilu uczestników, motywów uczestnictwa oraz partycypacji w kulturze. 
Wśród uczestników Nocy Muzeów dominują kobiety (57,5%) do 42,5% frakcji mężczyzn. Ponad 40% badanych zadeklarowało się jako kawalerowie lub panny, a 14,1% autodefiniuje się jako single. Prawie 30% respondentów posiada status żony lub męża. Wśród uczestników Nocy Muzeów najwyższy odsetek to osoby z wykształceniem średnim – 35,1% a następnie absolwenci studiów magisterskich humanistycznych (wobec 9,1% z wykształceniem wyższym technicznym i 7,6% z wykształceniem wyższym przyrodniczo-matematycznym). 72,4% badanych to mieszkańcy Warszawy (przede wszystkim mieszkańcy dzielnic: Mokotów, Wola, Bielany i Praga Południe). 23,1% uczestników Nocy Muzeów pochodziło z innych miast niż Warszawa, a 4,5% ze wsi. 57,5% respondentów jest aktywnych zawodowo, a 33,5% to uczniowie i studenci. Jedynie 3,6% bezrobotnych i 3,1% emerytów oraz 1,2% gospodyń domowych partycypowała w ofercie Nocy Muzeów. Deklarowany dochód „netto” na osobę badanych to w 41,5% przedział od 1501 zł do 3000 zł, w 25,6% - do 1500 zł, w 21,3% przedział od 3001 zł do 5000 zł i dla 11,5% respondentów powyżej 5000 zł. Uczestnikami Nocy Muzeów są przede wszystkim przedstawiciele młodzieży (do 24 roku życia) i młodzi dorośli (od 25 do 34 roku życia).

Motywacja uczestnictwa w Europejskiej Nocy Muzeów

Respondenci najczęściej kierowali się swoimi zainteresowaniami, tak było w przypadku ponad 40% badanych (41.7%). Przy czym płeć nie różnicowała udzielanych odpowiedzi. Opinie znajomych oraz możliwość bezpłatnego skorzystania z oferty kulturalnej była motywacją częściej niż co trzeciej osoby przebadanej w trakcie trwania NM 2013 (odpowiednio: 13,5% oraz 11,1%). Obok czynnika płynącego z potrzeb indywidualnych najsilniejszym motywatorem do skierowania swych kroków w stronę wybranego muzeum, okazała się zasłyszana opinia. Można by powiedzieć, że marketing szeptany zwyciężył z oficjalną promocją jednostki kulturalnej.

Co przede wszystkim skłoniło Panią/Pana do skorzystania z oferty tego muzeum?

Niemal identyczne odpowiedzi uzyskano podczas badania pytając o zwiedzanie konkretnej placówki kulturalnej. Najczęściej zarówno mężczyźni, jak i kobiety kierowali się osobistymi zainteresowaniami. Tak odpowiadała częściej niż co trzecia pytana osoba (34%).

Na drugim miejscu z bardzo bliskimi wartościami wskazań jako czynniki motywujące do zwiedzania konkretnego miejsca z oferty miasta, badani wymieniali opinię znajomych (15%) oraz atrakcyjność programu (13,5%).

Jako motywacje dodatkowe badani wymieniali ciekawość oraz fakt, czy dana placówka znajdowała się blisko ich miejsca zamieszkania, czy innej placówki kulturalnej, którą planowali w czasie tej nocy zwiedzić.

Wydaje się ważne i warte podkreślenia, że zarówno udział w całej imprezie, jak i fakt zwiedzania konkretnego miejsca charakteryzują respondentów tym samym zestawem komponentów motywacyjnych.

Ocena organizacji

Proszę ocenić organizację NM 2013

Płeć respondentów nie miała wpływu na oceny wystawione organizatorom NM 2013. Najsłabiej, choć i tak jako raczej dobrą, oceniono funkcjonowanie komunikacji miejskiej (33,3%). To zdanie należało do co trzeciego respondenta.

Najlepiej został oceniony poziom atrakcyjności oferty. Respondenci byli nią usatysfakcjonowani w ponad 84% (jako bardzo dobrą wypowiedziało się 47,1% badanych, jako raczej dobrą 37% osób).

Na niemal tak samo wysokim poziomie kształtował się poziom zadowolenia uczestników NM 2013 ze względu na bezpieczeństwo w trakcie trwania imprezy. Łącznie 79,3% respondentów było bardzo lub raczej zadowolonych z tego aspektu organizacji.

Wysoko, choć o ponad dziesięć punktów procentowych niżej oceniono informację o ofercie i programach imprezy. Ocenę bardzo dobrą wystawiło ponad 47,1% osób, a raczej dobrą 37%.

Ogólnie należy przyznać, że uczestnicy NM 2013 skłonieni własnymi zainteresowaniami do udziału w imprezie, dobrze, choć nie bezkrytycznie, ocenili jej przebieg i organizację.

Głównym źródłem informacji na temat oferty instytucji kulturalnych biorących udział w akcji Nocy Muzeów jest Internet. Tak stwierdziło 82,7% pytanych. Co ciekawe, taką rolę pełniła także rodzina i znajomi, którzy poinformowali 40,2% respondentów. Radio i telewizję wybrało odpowiednio 27,6% i 28,3% ankietowanych. Z prasy lokalnej i ogólnopolskiej skorzystało nie więcej niż 22% uczestników Nocy Muzeów. Przede wszystkim oczekiwano, że instytucje partycypujące w tym wydarzeniu kulturalnym będą prezentować ciekawe ekspozycje i będą okazją do spotkania interesujących ludzi. Tak deklarowało 62,5% i 11,2% indagowanych. Pomimo tego, że Noc Muzeów jest inicjatywą o charakterze europejskim, to jedynie 7,2% jej uczestników brało w niej udział poza granicami Polski. Najpopularniejsza była francuska i niemiecka Noc Muzeów. Brało w niej udział 1,3% i 1,0% zapytanych.

Dotychczasowe uczestnictwo w kulturze

Jednym z poruszonych w badaniu zagadnień było uczestnictwo w kulturze wyrażające się poprzez korzystanie w minionym czasie z zasobów instytucji kulturalnych oraz różnych źródeł wiedzy o kulturze. Jak wynika z pozyskanych danych, ponad połowa uczestników Europejskiej Nocy Muzeów korzystała w ciągu ostatnich 12 miesięcy z poświęconych sztuce filmów (68%), książek lub albumów (60%), programów telewizyjnych (58%), prasy (52%). Natomiast niewielu z nich korzystało w tym czasie z wirtualnych muzeów (26%) i blogów poświęconych tej tematyce (19%).
Uzyskane wyniki empiryczne pozwalają na stwierdzenie, że teatr jest dość często uczęszczaną instytucją przez badanych. 42% respondentów było kilkukrotnie w przeciągu roku, a 23,8% badanych było raz w roku. Podobnie jest w przypadku uczestnictwa na koncertach, analogicznie są wyniki w przypadku teatru: 46,5% oraz 23,6%. Zdecydowanie mniej osób uczęszcza do galerii sztuki. Co czwarty badany był raz na rok w galerii sztuki, 28,3% respondentów deklarowało, że było w galerii sztuki kilka razy w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Interesujące jest, że 12,6% mieszkańców objętych badaniem deklarowało, że nie było ani razu w całym życiu w galerii sztuki.  Ponad połowa badanych uczestników odwiedziła też w tym czasie muzeum (54% - kilkakrotnie, 28% - jeden raz).  Najkorzystniej wygląda chodzenie do kina. Aż 82% osób było w nim wielokrotnie w czasie ostatnich 12 miesięcy, 9% - jeden raz.

Badani zostali również poproszeni o określenie własnego poziomu wiedzy dotyczącego szeroko rozumianej sztuki i kultury. Respondenci deklarują, że poziom własnej wiedzy jest dość niewystarczający. Zdecydowanie największe deficyty wiedzy badani odczuwali w zakresie rzeźbiarstwa 77,8%, opery i operetki 72,4% oraz malarstwa 56,1% (łącznie bardzo zła i raczej zła). Największy poziom własnej wiedzy badani mieszkańcy deklarują w zakresie kinematografii 66,3% oraz muzyki rozrywkowej 60% (łącznie bardzo dobra i raczej dobra).